Każdego roku zwłaszcza w okresie wiosennym mamy do czynienia z tym zjawiskiem w całej Polsce, na obszarze wsi i miast, w tym także na terenie Torunia. Wypalanie roślinności m. in. na łąkach, pastwiskach, nieużytkach rolnych, pasach przydrożnych, terenach leśnych i w pobliżu lasów, na nasypach kolejowych jest ewidentnym działaniem na szkodę przyrody.
Ogień pochłania nie tylko roślinność ale również drobne zwierzęta, ptaki z ich gniazdami, płazy, gady, mikroorganizmy i bakterie, których egzystencja zapewnia różnorodność biologiczną pozytywnie wpływając na jakość gleby. Badania naukowe wykazały, że mikroflora i mikrofauna są jednymi z podstawowych czynników decydujących o jakości i urodzajności gleby. Obliczono również, że w jednym gramie dobrej, żyznej gleby może egzystować nawet do 4 - 5 miliardów żywych organizmów. Ta ilość obrazuje ogrom strat poniesionych przy wypalaniu każdego centymetra kwadratowego łąki, pola, pastwiska i każdego obszaru, na którym występuje roślinność. To głównie dzięki mikroorganizmom rozkładane są w próchnicznej warstwie gleby szczątki obumarłych roślin i zwierząt, a zachodzące w wyniku tego procesy biologiczne i chemiczne podnoszą zasobność gleby w podstawowe składniki pokarmowe przyswajane przez rośliny.
Podczas wypalania temperatura może osiągnąć nawet 10000C nie pozwalając na przeżycie żadnym żyjącym w glebie organizmom. Substancje powstałe w wyniku palenia zatruwają glebę, wodę, powietrze stanowiąc zagrożenie dla pobliskiej szaty roślinnej, zwierząt, a nawet zdrowia ludzi. Wielokrotnie wypalanie roślinności w pasach przydrożnych powodowało kolizje w ruchu drogowym. Skutkiem wypalania jest śmierć fauny i flory, owadów, dżdżownic, grzybów, glonów i wielu innych organizmów żywych, w tym mikroorganizmów oraz zniszczenie resztek obumarłych roślin i zwierząt (których istnienie niezbędne jest dla prawidłowego przebiegu procesów fizyko-chemicznych) i w efekcie ustania tychże procesów w bardzo krótkim czasie następuje znaczne wyjałowienie i zubożenie gleby. Badania związane z rekultywacją gleb zniszczonych wykazały, że proces odbudowania próchnicznej warstwy gleby o miąższości ok. 2-3 cm trwa minimum 300 lat, a warunkiem powodzenia tego procesu jest odpowiednio prowadzona gospodarka uprawowa.
Jakie są skutki prawne wypalania?
Wypalanie roślinności jest prawnie zabronione, zakazuje tego m. in. art. 124 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dziennik Ustaw Nr 151 z 2009 r. poz.1220) mówiący, iż: „Zabrania się wypalania łąk, pastwisk, nieużytków, rowów, pasów przydrożnych, szlaków kolejowych oraz trzcinowisk i szuwarów”. Naruszanie tego przepisu grozi konsekwencjami karnymi zgodnie z artykułem 131 ust. 12, według którego: „kto wypala łąki, pastwiska, nieużytki, rowy, pasy przydrożne, szlaki kolejowe, trzcinowiska i szuwary (…) podlega karze aresztu albo grzywny”. Postępowanie w sprawach, o których mowa powyżej, prowadzi się na podstawie przepisów kodeksu postępowania w sprawach wykroczeń.
Należy pamiętać, że wzniecony na dużych obszarach ogień jest bardzo trudno opanować i często z tego powodu dochodzi do znacznych strat materialnych. Zdarza się również, że wypalanie roślinności doprowadza do śmierci ludzi. Wówczas sankcje karne dla osób odpowiedzialnych są nieporównywalnie większe.
Szczegółowe skutki wypalania traw:
Wypalanie traw i zarośli to jeden z brutalnych sposobów niszczenia zieleni. Wbrew pozorom, wypalanie nie daje żadnych korzyści, a wręcz przeciwnie – przynosi jedynie szkody. Świadczą o tym niżej przedstawione fakty:
- Wypalanie nawet jednorazowe, obniża wartość plonów o 5-8%; pogarsza się skład botaniczny siana. Niszczone są między innymi rośliny motylkowe. Zdecydowanie zwiększa się udział chwastów
- Zniszczeniu ulega warstwa próchnicy, a wraz z nią przebogaty świat mikroorganizmów, warunkujących życie roślin
- Na zboczach i pochyłościach gruntów wypalanie powoduje erozję gleb
- Ogień uśmierca wiele pożytecznych zwierząt bezkręgowych, m.in. pająków, wijów , owadów (drapieżnych i pasożytniczych);•Giną także owady zapylające rośliny, np. trzmiele (warunkujące rozwój koniczyny), pszczoły, samotnice i inne
- Zniszczeniu ulegają jaja, larwy lub poczwarki wielu nieszkodliwych a tak miłych dla oka różnokolorowych motyli
- W ogniu ginie też wiele pożytecznych zwierząt kręgowych , jak np. żaby, ropuchy, jaszczurki, a z ssaków ryjówki, jeże i inne
- Niszczone są miejsca lęgowe wielu gatunków ptaków gnieżdżących się na ziemi lub w strefie krzewów. Palą się również gniazda już zasiedlone, a więc już z jajeczkami lub pisklętami
- Płomienie niszczą także miejsca bytowania zwierzyny łownej, m.in. bażantów, kuropatw, zajęcy, a nawet saren
- Wśród spalonych roślin jest wiele gatunków leczniczych i miododajnych
- Zadarnione w wyniku wypalania powierzchnie uniemożliwiają powstawanie samosiewów drzew i krzewów tzw. lekkonasiennych; zniszczeniu ulegają samosiewy już istniejące –głównie brzóz, wierzb i topól oraz sosny i świerka
- Z palących się traw ogień łatwo przerzuca się na żywopłoty, zakładane wzdłuż torów kolejowych i dróg publicznych
- Czasem ogień ogarnia także sterty siana lub zbóż, ustawiane wśród łąk i pól
- Wypalone obszary przedstawiają przykry widok; niszczony jest krajobraz
- Dymy pochodzące z wypalania zasnuwają często drogi publiczne do tego stopnia, że stają się przyczyną groźnych wypadków
- Ogień palących się traw i zarośli dochodzi nieraz do osiedli ludzkich; powstają wówczas pożary budynków i budowli, w tym także przemysłowych. Bywa, że w płomieniach giną ludzie
- Wypalanie jest świadectwem zupełnego braku kultury
- Wypalacze kompromitują nas jako społeczeństwo w oczach gości i turystów zagranicznych
- Liczne ognie dobrze widoczne zwłaszcza wieczorem, powodują lęk i stresy u wielu osób, szczególnie starszych
- Bezmyślne uśmiercanie roślin i zwierząt poprzez wypalanie godzi także w uczucia religijne wielu ludzi (nie niszcz, nie zabijaj)
- Wypalanie jest jedną z częstszych przyczyn powstawania pożarów lasu; pożary te obejmują nieraz setki a nawet tysiące hektarów. Powstają wówczas straty, których rzeczywistej wielkości nikt nie jest w stanie wyliczyć
- Szczególnie niebezpieczni są wypalacze roślinności pokrywającej zbocza hałd i innych podobnych nieużytków. Ludzie ci niczym nie różnią się od przestępców podpalających lasy
- W wyniku wypalania powstają też często pożary torfowisk – bardzo niebezpieczne i trudne do ugaszenia
- Ogromne są także koszty gaszenia pożarów; sam przyjazd straży do ognia kosztuje kilkaset złotych
- I wreszcie – wypalanie to jedna z bardzo istotnych przyczyn zatruwania i tak już nadmiernie zanieczyszczonej atmosfery. Te tysiące pożarów w skali kraju, równoczesne jest z wyrzucaniem do niej dziesiątków ton tlenku węgla i innych niebezpiecznych związków chemicznych.
Najbardziej samotny człowiek na świecie
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?